organisatie

Veel hogescholen willen zich niet langer opstellen als aanbieder van welomschreven beroepsopleidingen, maar als dienstverlenende instelling gericht op beroepsvorming op maat. Vaak krijgt het studentperspectief daarbij de volle aandacht. In dit artikel gaat het ons om het personeel: wil de omslag kunnen slagen, dan is nieuwe professionele ontwikkeling van werknemers van hogescholen een noodzaak.

Niet iedereen kan als een Diogenes publiekelijk onze ingesleten logica’s ter discussie stellen. Vaak wordt zo vergeten dat logica’s (als x dan y) sociale afspraken zijn, die kunnen worden geschonden. Dat geldt ook voor taalsystemen, sets van woorden en wendingen die bij specifieke gelegenheden vanzelfsprekend zijn en bij andere juist niet. Meestal volgen taalsystemen de grenzen van de groep. Zoals die van organisatieadviseurs, met hun vele paradoxen. Die ze niet alleen te pas en te onpas gebruiken, maar ook over zichzelf afroepen.

Op 25 en 26 augustus bezocht ik het door de Baak, NVO2 en de Ooa georganiseerde Learning Lane. Een bezoek aan de workshops Deugden en Zonden van Leiderschap leverde vooral een verzameling ingrediënten op, maar geen samenhangend geheel. Een goede aanleiding om eens bij deugden en zonden stil te staan. Het klassieke rijtje zonden - hovaardigheid, nijd, traagheid, gierigheid, onkuisheid, gramschap en gulzigheid - biedt voldoende basis voor een overpeinzing over zondig leiderschap, alhoewel in mijn ogen in dat rijtje de grootste zonde van een leider ontbreekt: domheid.

Op dinsdag 21 juni 2005 google ik om 0:14 uur ‘verandermanagement’ en word ik geconfronteerd met circa 74.100 sites die Google in 1,14 seconden heeft gevonden. Wat betekent dit? Zijn dat veel sites of valt dat mee? Is het een populair thema of een stiefthema? En, veel pragmatischer: moet ik nu al die sites doornemen om erachter te komen wat verandermanagement is? Mijn woordenboek biedt immers ook al geen soelaas: het woord ontbreekt in de online editie  en is dus van te recente datum om als goed Nederlands erkend te worden. Daar zijn 74.100 sites het mee oneens.

Er zijn altijd wel van die bezigheden waar je even geen zin in hebt. Van die klussen tussendoor, terwijl je net lekker met iets anders bezig bent. Of van die verplichtingen waar je sowieso onderuit probeert te komen omdat je er nu eenmaal een hekel aan hebt. Mijn moeder zei dan altijd: ‘Dan máák je maar zin!’ Ik vond dat een vreemde suggestie: zin maken. Hoe kon ik mezelf dwingen iets vrijwillig en met plezier te doen? Me forceren iets nutteloos belangrijk te vinden? Iets vergelijkbaars is aan de hand met het begrippenpaar ‘leren samenwerken’.

Adviesbureaus bieden hun onderzoeksrapporten via eigen kanalen en via de media aan. Veel van die rapporten zijn daarom terug te vinden in de Online Bibliotheek van www.managementenconsulting.nl. Maar wat staat er eigenlijk in? En bovenal: waar baseren de auteurs hun uitspraken op? Zes ervaren onderzoekers (Floor Basten, Jaap Germans, Steven ten Have, Lieke Hoogerwerf, Dick Ruimschotel en Coert Visser) buigen zich over vier rapporten om de wetenschappelijke pretenties op hun merites te beoordelen. Niet één doorstaat de test.

Zou het mogelijk zijn om – daar waar leergeschiedenissen helpen om de ontstaanswijze van het collectieve mentale model bloot te leggen – reflectiescenario’s te gebruiken voor het gezamenlijk ontwerpen van de collectieve mentale modellen van de toekomst? Kunnen we als uitgangspunt veronderstellen dat hoe organisaties met zwakke signalen omgaan voor elke organisatie uniek is?

To design effective organization change interventions, HRD professionals must first understand the history and culture of the organization. They must also understand how existing paradigms influence how employees define problems and design solutions, and the difference between employees’ espoused theories and theories-in-action. Can metaphors be used to analyze and describe cultures, to highlight employees’ paradigms, espoused theories, and theories-in-action?

In elke organisatie die sterke veranderingen doormaakt treden spanningen op tussen de wijze waarop de leiding de organisatie zelf graag ziet en uitdraagt en geluiden die degene die zijn oor op de werkvloer te luister legt, opvangt. Dergelijke spanningen kunnen, mits niet al te groot en tijdig geregistreerd, de koers die de leiding vaart bijstellen en het draagvlak voor de veranderingen op peil houden. Indien de tegenstellingen te groot zijn, dragen zij ook de kiem van de mislukking van het proces van vernieuwing in zich.