Och waas ik maar beej mooder thoès gebleve… In mijn Limburgse oren klinkt de versie van Huub Stapel vele malen beter dan die van Johnny Hoes, die de Venlose tekst van Frans Boermans vertaalde naar een Nederlandse kaskraker. Het is nog maar zo kort geleden, de reden voor de vertraging van deze nieuwsbrief: carnaval. Want ook al zitten die oren aan een hoofd dat ruim twintig jaar geleden Venlo verliet, carnaval blijft toch altijd weer thuiskomen in je eigen taal en is daardoor onontkoombaar. Waarom eigenlijk? Ik heb er wel wat ideeën over. De relatie tussen taal en identiteit is sterk. Het is niet voor niets dat overheersers hun taal opleggen aan overwonnenen en dat die laatsten hun linguïstische eigendom niet zomaar opgeven. Of dat er binnen de critical theories zo veel zorg bestaat om othering, het tot object maken van je onderzoekspopulatie en het je toe-eigenen van dat object door het in kritisch gedistantieerde bewoordingen bijvoorbeeld ‘onderzoekspopulatie’ te noemen (overigens ook mooi beschreven als marktprincipe in No Logo van Naomi Klein). Of dat binnen gezinnen nieuwe vocabulaires ontstaan. ‘Thuistaal’ noemt Wim Daniëls dat en binnen de familie Basten is ‘druddelen’ daar een voorbeeld van. Toch moet er meer aan de hand zijn, want ook binnen taalgemeenschappen vind je in- en uitsluiting. Dat zou niet verklaarbaar zijn als taal eenzijdig identiteit determineert. Eerder is het zo dat taal je middelen biedt om je identiteit mee te vormen. Hoe je dat verder doet is van meer factoren dan taal alleen afhankelijk en hoe je taal daarvoor inzet ook. Taal definieert je niet, het is een instrument om jezelf mee te definiëren, waar je anderen mee definieert en zij jou ook. Taal biedt je een ruimte, waarin je kunt kiezen met wie je samenwerkt in je definitie- en dus ook je identiteitsvorming. Tot op zekere hoogte, want hoe je zelf gepositioneerd wordt, heeft invloed op hoe ruim je taal ervaart. Ben je een blikvanger in verkiezingstijd of een grensplaats met historie? Wist u dat 70% van Venlo niet op de PVV heeft gestemd? Dat is het mooie van carnaval: een tijd van uitbundige introspectie, zoals ook zichtbaar in de vele optochten binnen de Venlose gemeentegrenzen. Wist u ook dat er binnen die grenzen zelf nog eens zeker drie taalgrenzen lopen? En er dus nogal wat politiek getouwtrek is over wie het voor het zeggen heeft? Ook dat is thuiskomen in je eigen taal: nog eens goed om je heen luisteren naar wat de gemoederen bezighoudt, de dubbelzinnigheid proeven van wel en niet erbij willen horen. Zo breid je je assortiment aan mogelijke identiteiten uit. Daar heb je wel de héle stad voor nodig, met al haar diversiteit, anders werkt het niet. Zonder interne tegenstrijdigheden kan er immers geen grens door je heen lopen. En zonder grens geen bespiegelingen als deze.
Dit is het redactioneel van de CO Times van maart 2011. Download de hele CO Times hier.
