Toen mijn destijds nieuwe vlam, inmiddels teerbeminde, in 2000 voor het eerst voet zette in mijn kantoor – nog op de universiteit – vielen hem twee dingen onmiddellijk op: de asbak zo groot als een wieldop en de foto op mijn bureau. Daarop stond, in koeienbont (nep) omlijst, mijn boekenkast vereeuwigd. Ik ben verslaafd, nog steeds, aan Javaanse Jongens en aan boeken (sowieso aan papier, zo merkte ik laatst toen omstandigheden me dwongen mijn kantoor – inmiddels aan huis – op te ruimen). Ik weet het, arme bomen, en ik erken zeker de geneugten van het digitale tijdperk, maar er is niets zo fijn als een wand vol met boeken. Eerlijk gezegd heb ik ze niet allemaal gelezen; ik blijf steken op zo’n 60% en dat blijft waarschijnlijk zo, want ik blijf maar boeken bij kopen. En moet je eigenlijk wel alles gelezen willen hebben? Ik volg ene Maria Popova op Twitter en onder de naam @brainpicker stuurt zij mij dagelijks tweets met links naar haar site, waar ze onder andere suggesties voor boeken doet. Gisteren schreef ze daar over The Half-Life of Facts: Dissecting the Predictable Patterns of How Knowledge Grows van Samuel Arbesman (ga voor lange citaten naar Brainpicker). Ik hoef dus niet alles te lezen – een hele geruststelling – want feiten verouderen. Dat weten we allemaal allicht, maar Arbesman heeft uitgerekend hoe lang het duurt voordat een feit uit elkaar valt. Om dat te kunnen, benadert hij feiten zo: “Facts are how we organize and interpret our surroundings. No one learns something new and then holds it entirely independent of what they already know. We incorporate it into the little edifice of personal knowledge that we have been creating in our minds our entire lives.” Andere manier van organiseren en interpreteren en voilà, daar gaat weer een feit. De link naar narratief onderzoek is evident. Daarin draait het om gebeurtenissen; die verschijnen voor ons als feit als we ze herkennen vanuit ons eerder gecreëerde verhaal en wat daar niet in past, noemen we een interpretatieverschil of leugen (“I did not have sex with that woman”). The Half-Life of Facts heb ik nog niet gelezen en ik betwijfel of ik het ooit zal doen, maar ik kan er toch wat over schrijven, omdat ik mijn eigen little edifice of personal knowledge al jaren welbewust aan het stutten ben met feiten. Feiten die uit de kast komen, maar ook feiten die mijn kast nooit halen. De productie van feiten (van factum, “gemaakt”) in de bijbehorende verhalen is een groots project van de mensheid en daar doen we allemaal aan mee. We hoeven dus niet alles te weten, als we onze bouwstenen af en toe ook gebruiken om paden aan te leggen en weg willen halen voor een deur naar naburige panden. Zo ontstaat een edifice of public knowledge waar we ons met meer in thuis kunnen voelen. How to talk about books you haven’t read van Pierre Bayard, mij ook aangeraden door Maria, is nu onderweg van bol.com naar mijn kast. En ik ga het daar tussenin nog lezen ook, al hoeft dat dus niet.
Dit is het redactioneel van de CO Times van november 2012. Download de hele CO Times hier.
